Z doświadczenia wiemy, że zdarzają się sytuacje, kiedy Inwestor, pomimo zachowania należytej staranności, nie wie, czy za wykonane roboty budowlane może wypłacić wynagrodzenie Generalnemu Wykonawcy, czy też powinien zapłacić bezpośrednio Podwykonawcy. Dzieje się tak najczęściej wtedy, kiedy pomiędzy Generalnym Wykonawcą a jego zgłoszonym i zaakceptowanym przez Inwestora Podwykonawcą dochodzi do konfliktu, który sprowadza się do tego, że Podwykonawca uważa, że wykonał należycie przedmiot łączącej go z Generalnym Wykonawcą umowy i należy mu się za to wynagrodzenie, a Generalny Wykonawca stoi na stanowisku, że nie ma podstaw do płatności. Konflikt ten prędzej czy później dotrze także do Inwestora, który będzie musiał spróbować rozstrzygnąć, czy są podstawy do bezpośredniej zapłaty na rzecz Podwykonawcy, czy też za wykonane pracy powinien zapłacić Generalnemu Wykonawcy. W tym artykule pokażemy, co może zrobić Inwestor, kiedy nie wie, która ze stron ma rację. W sytuacjach skomplikowanych i niejednoznacznych rozwiązaniem dla Inwestora może być depozyt sądowy.
Kodeks cywilny a depozyt sądowy?
Art. 467 KC wskazuje na następujące przypadki, w których dłużnik może złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego:
- jeżeli wskutek okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności, nie wie, kto jest wierzycielem, albo nie zna miejsca zamieszkania lub siedziby wierzyciela,
- jeżeli wierzyciel nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych ani przedstawiciela uprawnionego do przyjęcia świadczenia,
- jeżeli powstał spór, kto jest wierzycielem,
- jeżeli z powodu innych okoliczności dotyczących osoby wierzyciela świadczenie nie może być spełnione.
W przypadku inwestycji budowlanej najczęściej będziemy mieć do czynienia ze sporem co do tego, kto jest wierzyciel, czyli komu należy się zapłata.
Bezpośrednia przesłanka z PZP
Depozyt sądowy został także uwzględniony w przepisach ustawy Prawo zamówień publicznych, co znacznie ułatwiło korzystanie z tej instytucji. Od pewnego czasu obserwujemy coraz większą otwartość sądów na udzielanie zgody na wpłatę do depozytu sądowego. Zgodnie z art. 143c ust. 5 pkt 2 PZP Zamawiający może złożyć do depozytu sądowego kwotę potrzebną na pokrycie wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy w przypadku istnienia zasadniczej wątpliwości zamawiającego co do wysokości należnej zapłaty lub podmiotu, któremu płatność się należy. Zawsze wymagać to jednak będzie spełnienia przez Inwestora obowiązków spoczywających na nim zgodnie z art. 143c PZP.
W jaki sposób można złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego?
Wpłata do depozytu sądowego nie jest jednak taka prosta. Jak już wspomniano wyżej każdorazowo na dokonanie wpłaty musi wyrazić zgodę właściwy sąd. Inwestor musi więc wystąpić do sądu z wnioskiem o zezwolenie na złożenie świadczenia pieniężnego do depozytu sądowego. Art. 693 Kodeksu postępowania cywilnego wskazuje Nam, jakie informacje taki wniosek powinien zawierać tj.
- określenie zobowiązania, przy wykonaniu którego składa się przedmiot,
- okoliczności uzasadniające złożenie,
- oznaczenie przedmiotu, który ma być złożony,
- wskazanie osoby, której przedmiot ma być wydany, oraz warunki, pod którymi wydanie ma nastąpić.
Warto w tym miejscu wskazać, że co do zasady złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego może być dokonane dopiero po uzyskaniu zezwolenia sądu. Wyjątkiem są jednak świadczenia pieniężne. Jak stanowi art. 693 (2) KPC jeżeli przedmiotem świadczenia są pieniądze polskie, złożenie do depozytu może być dokonane również przed uzyskaniem zezwolenia sądu. W takim wypadku dłużnik powinien równocześnie ze złożeniem pieniędzy zgłosić wniosek o zezwolenie na złożenie do depozytu. W razie uwzględnienia tego wniosku złożenie do depozytu uważa się za dokonane w chwili, w której rzeczywiście nastąpiło.
Podsumowanie
Depozyt sądowy może być bardzo pomocnym rozwiązaniem dla Zamawiających, którzy z różnych powodów nie są w stanie określić, kto jest wierzycielem danej kwoty pieniężnej, a pragną uchronić się przed niebezpieczeństwem dwukrotnej zapłaty za to samo świadczenie. W związku jednak z tym, że wniosek do sądu powinien spełniać odpowiednie wymogi, być należycie umotywowany, opłacony i skierowany do właściwego sądu, przy jego sporządzaniu warto zwrócić się o pomoc do profesjonalisty, który pomorze taki wniosek przygotować.
Radca prawny
Aleksandra Płudowska
