Od 1 czerwca 2017 r. obowiązują nowe reguły odpowiedzialności Inwestorów i Generalnych Wykonawców za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu wykonanych przez podwykonawców robót budowlanych. Pojawia się zatem pytanie, w jaki sposób nowelizacja Kodeksu cywilnego wpłynęła (i czy w ogóle wpłynęła) na ustawę – Prawo zamówieniach publicznych, a w konsekwencji na sytuację podwykonawcy w zamówieniach publicznych.
Zmiany w Prawie zamówień publicznych w kontekście podwykonawców
O tym, w jaki sposób zmodyfikowane zostały reguły odpowiedzialności stron procesu inwestycyjnego określone w art. 647 (1) Kodeksu cywilnego pisaliśmy TUTAJ: Zasady solidarnej odpowiedzialności inwestora w procesie budowlanym w świetle znowelizowanego art. 647(1) kodeksu cywilnego. Obecnie skupimy się na ewentualnym wpływie nowelizacji na ustawę – Prawo zamówień publicznych. W ustawie z 7 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności ustawie – Prawo zamówień publicznych został poświęcony jeden artykuł (art. 7), którym zmieniono brzmienie zaledwie jednego ustępu tj. ust. 8 art. 143c PZP, który obecnie stanowi, że „do solidarnej odpowiedzialności zamawiającego, wykonawcy, podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy z tytułu wykonanych robót budowlanych stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej.”. Pozostałe zapisy nie uległy zmianie. Powyższa regulacja potwierdza, że uregulowania poświęcone podwykonawcy w zamówieniach publicznych mają charakter nadrzędny nad zapisami Kodeksu cywilnego.
Kontekst zmiany brzmienia art. 143c ust. 8 PZP
Chcąc pokazać, dlaczego ustawodawca zdecydował się na znowelizowanie akurat ust. 8 art. 143c PZP należy w pierwszej kolejności przypomnieć, że szczegółowe zasady dotyczące podwykonawcy w zamówieniach publicznych zostały przewidziane dopiero ustawą z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych. W uzasadnieniu do projektu tamtej zmiany podkreślano, że „w sprawach zapewnienia zapłaty wynagrodzenia podwykonawców oraz dalszych podwykonawców, które wynikają z zawartych umów o podwykonawstwo, będą miały zastosowanie projektowane przepisy. Proponowane przepisy nie odnoszą się m.in. do kwestii solidarnej odpowiedzialności inwestora i wykonawca za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę, w konsekwencji zagadnienie te będzie oceniane w świetle przepisów Kodeksu cywilnego” (zob. uzasadnienie do projektu ustawy z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych).
Ustęp 8 art. 143c PZP w brzmieniu sprzed nowelizacji stanowił, że „przepisy art. 143a-143d nie naruszają praw i obowiązków zamawiającego, wykonawcy, podwykonawcy i dalszego podwykonawcy wynikających z przepisów 647 (1) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.” Zapis ten mógł więc budzić pewne wątpliwości interpretacyjne, choć przyznać należy, że relację zapisów Kodeksu cywilnego do Prawa zamówień publicznych dotyczących podwykonawcy w zamówieniach publicznych, zgodnie z intencją ustawodawcy, należało rozpatrywać z uwzględnianiem art. 139 PZP, zgodnie z którym do umów w sprawach zamówień publicznych stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli przepisy PZP nie stanowią inaczej. Najnowsza nowelizacja stanowi więc swego rodzaju doprecyzowanie już wcześniej istniejącej relacji przepisów ustawy – Prawo zamówień publicznych do art. 647(1) Kodeksu cywilnego.
Podwykonawcy w zamówieniach publicznych, czyli art. 143a-143d PZP
Sytuacja podwykonawcy w zamówieniach publicznych, a także obowiązki, jakie w związku z chęcią wykonywania zamówienia publicznego przy pomocy podwykonawców spoczywają na wykonawcy oraz na zamawiającym z całą pewnością wymagają szerszego omówienia. W tym jednak miejscu jedynie sygnalizacyjnie wskazać należy, że art. 143a-143d PZP przewidują m.in. obowiązek przedkładania zamawiającemu projektu umowy podwykonawczej, do której zamawiający może zgłosić zastrzeżenia, maksymalne terminy na zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy, obowiązek przedkładania poświadczonej za zgodność z oryginałem kopii zawartej już umowy o podwykonawstwo, której przedmiotem są roboty budowlane, do której zamawiający może zgłosić sprzeciw. Ustawa – Prawo zamówień publicznych zawiera także zapisy dotyczące umów dostaw lub usług, zasad dokonywania bezpośredniej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy a także szczegółowe obowiązki, jakie spoczywają na zamawiającym przy konstruowaniu umowy o zamówienie publiczne na roboty budowlane w zakresie dotyczącym podwykonawców.
Podsumowanie
Odpowiadając na kluczowe dla tego wpisu pytanie, czy nowelizacja art. 647(1) Kodeksu cywilnego wpłynęła na sytuację podwykonawcy w zamówieniach publicznych, a tym samym czy zmianie uległa relacja tego przepisu prawa do art. 143a-143d PZP należy odpowiedzieć krótko – nie. O tym, w jaki sposób kształtować się będą relacje pomiędzy zamawiającym, wykonawcą inwestycji realizowanej w reżimie zamówień publicznym i zgłaszanym przez wykonawcę podwykonawcą, o obowiązkach jakie w związku z tym będą spoczywały na zamawiających, decydować będą w dalszym ciągu przepisy ustawy – Prawo zamówień publicznych.
Radca prawny
Aleksandra Płudowska
