W dniu 26 lipca 2018 r. na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości  pojawiła się informacja, że Ministerstwo przekazało projekt ustawy o zapobieganiu nadużyciom w inwestycjach drogowych do wykazu prac Rady Ministrów. Jednocześnie Ministerstwo opublikowało na swojej stronie całość projektu. W niniejszym wpisie przedstawione zostaną główne cele, które przyświecają pracom nad nową ustawą, a także najważniejsze propozycje rozwiązań prawnych zawartych w przedmiotowej ustawie.

W jaki sposób uchylenie wyroku wstępnego sądu polubownego wpływa na kompetencję dotychczasowego Zespołu Orzekającego do dalszego rozpoznawania sprawy? Temu zagadnieniu poświęcamy ten artykuł, badając, czy w przypadku uchylenia wyroku wstępnego sądu polubownego dopuszczalne jest stosowanie przepisu art. 386 § 5 Kodeksu postępowania cywilnego, dalej k.p.c., oraz przepisów o wyłączeniu sędziego w drodze analogii w postępowaniu przed sądem polubownym.   

W prowadzonej przez nas sprawie zapadło ciekawe orzeczenie dotyczące następujących kwestii proceduralnych :

• czy po uchyleniu wyroku wstępnego sądu polubownego dalszego rozpoznania sprawy winien dokonywać dotychczasowy czy nowy zespół orzekający ?
• czy w postepowaniu przed sądem polubownym dopuszczalne jest stosowanie w drodze analogii 386 § 5  k.p.c. oraz przepisów o wyłączeniu sędziego ?

Jak już wcześniej informowaliśmy [TUTAJ], w dniu 15 lutego 2018 r. Sąd Najwyższy wydał wyrok, w którym analizował czy wskazanie w gwarancji wadialnej wszystkich członków konsorcjum jest rzeczywiście niezbędne dla prawidłowego zabezpieczenia oferty i czy wniesienie wadium tylko przez jednego konsorcjanta, w dodatku bez wskazania, że działa on w imieniu konsorcjum, może stanowić podstawę do odrzucenia oferty jako niezabezpieczonej.

13 kwietnia 2018 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, która wprowadziła m.in. zmiany w zakresie przedawnienia roszczeń. 28 maja 2018 r. ustawa została podpisana przez Prezydenta RP. Nowelizacja wchodzi w życie 9 lipca br. Poniżej przedstawione zostały najważniejsze zmiany, które wprowadza nowelizacja.

W większości przypadków nadzór autorski nad realizowanym projektem budowlanym jest wykonywany przez projektanta, który jest jego twórcą. Czasami bywa jednak, że inwestor z różnych przyczyn nie chce powierzyć nadzoru autorskiego twórcy projektu lub po prostu z obiektywnych względów nie może tego uczynić. Czy w takiej sytuacji nadzór autorski może być wykonywany przez projektanta niebędącego twórcą projektu? Czy zawsze zachodzi konieczność wykonywania przez projektanta nadzoru autorskiego?

W poprzednim artykule (czyt. tutaj) przedstawiliśmy Państwu aktualnie obowiązujące uregulowania zawarte w ustawie o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego (tzw. ustawy deweloperskiej). W niniejszym artykule przedstawimy najważniejsze propozycje zmian zawarte w projekcie.

Dnia 4 czerwca 2018 r. do Rządowego Centrum Legislacji wpłynął projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego (tzw. ustawy deweloperskiej). Wnioskodawcą tego projektu jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta. Obecna regulacja nie jest doskonała, co spowodowało konieczność jej zmiany. Projekt ustawy jest obecnie w fazie opiniowania.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO) nałożyło na administratorów danych osobowych wiele nowych obowiązków, w tym informacyjnych wobec osób, których dane dotyczą. Wymagają tego zasady rzetelnego i przejrzystego przetwarzania danych. Od teraz więc zamawiający muszą uwzględniać RODO w zamówieniach publicznych.

Niejednokrotnie zdarza się, że przyszły właściciel lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym albo podmiot, który nabył już prawo odrębnej własności lokalu chciałby zapoznać z dokumentacją związaną z realizowaną inwestycją mieszkaniową, w szczególności z pozwoleniem na budowę oraz zatwierdzonym projektem budowlanym.   Może to wynikać z różnych względów, jednak w niniejszym wpisie skupimy się na kwestii związanej z możliwością udostępnienia takiej dokumentacji.

Zamawiający, przygotowując postępowanie przetargowe, określa zazwyczaj warunki udziału w postępowaniu, jakie musi spełniać wykonawca ubiegający się o jego udzielenie. Warunki udziału w postępowaniu mogą dotyczyć kompetencji lub uprawnień do prowadzenia określonej działalności zawodowej, zdolności technicznej lub zawodowej lub sytuacji ekonomicznej lub finansowej. W praktyce bardzo często spotykanym jest wymóg posiadania polisy ubezpieczeniowej na określoną kwotę. I tu właśnie pojawia się problem – polisy ubezpieczeniowej na jaką sumę gwarancyjną ma prawo żądać zamawiający?

Przygotowując prelekcję o karach w umowach o roboty budowlane na konferencję Wroc-Zam.2018 z ciekawością zapoznałem się z opublikowanym zaledwie miesiąc wcześniej (marzec 2018) raportem Urzędu Zamówień Publicznych dotyczącym stosowania kar umownych w zamówieniach publicznych, który dostępny jest TUTAJ.

Po pierwszym czytaniu niektóre dane z Raportu wprawiły mnie w lekką konsternację. Po drugim czytaniu zwróciłem większą uwagę na „próbę statystyczną” stanowiącą podstawę opracowania Raportu i moje emocje opadły. Po raz kolejny okazało się, że statystyka jest nauką ścisłą, jednak z zastrzeżeniem, że badaniu podlega faktycznie reprezentatywna grupa.

Przewidziana przepisem art. 484 § 2 Kodeksu cywilnego, dalej k.c., możliwość miarkowania naliczonej dłużnikowi np. wykonawcy robót budowlanych kary umownej jest tzw. prawem sędziowskim. O dochodzeniu kar umownych i możliwości ich zmniejszenia szerzej pisaliśmy TUTAJ. W tym artykule skupimy się bardziej na procesowym aspekcie zmniejszania kar umownych, a dokładnie na tym, co należy rozumieć przez wniosek dłużnika o miarkowanie kary umownej.

Decydując się na zakup mieszkania od dewelopera pojawia się wiele pytań i wątpliwości. Pozwolenie na budowę oraz pozwolenie na użytkowanie to dokumenty, w których posiadaniu powinien być deweloper, a z którymi osoba zainteresowana kupnem powinna się zapoznać. Niniejszy artykuł odpowiada na pytania co powinna zawierać decyzja o pozwoleniu na budowę inwestycji deweloperskiej, czy każde mieszkanie ma odrębne pozwolenie na użytkowanie oraz jak długo trwa procedura uzyskiwania pozwolenia na użytkowanie budynku.

Dokumentacja projektowa jest przedmiotem zarówno osobistych jak i majątkowych praw autorskich. Prawa te są nabywane przez twórcę dokumentacji z mocy samej ustawy. O ile autorskie prawa osobiste nie podlegają zrzeczeniu się i zbyciu, o tyle autorskie prawa majątkowe do dokumentacji projektowej mogą być przedmiotem obrotu. Inwestor powinien zatem zadbać, aby w umowie o wykonanie prac projektowych albo w umowie o roboty budowlane znalazły się odpowiednie zapisy, które będą zabezpieczać jego interesy w tym zakresie.

W postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego w praktyce bardzo często dochodzi do sytuacji, kiedy oferent, zainteresowany korzystnym dla siebie rozstrzygnięciem postępowania, kwestionuje czynność zamawiającego tj. wybór najkorzystniejszej oferty złożonej przez innego oferenta. Do takich sytuacji dochodzi najczęściej wtedy, kiedy oferent kwestionuje wybór oferty jako najkorzystniejszej, ponieważ w jego ocenie zamawiający powinien był taką ofertę odrzucić a nie dokonać jej wyboru. W przypadku tzw. zamówień podprogowych do listopada 2018 r. kwestionujący wybór oferty wykonawca w zasadzie nie mógł złożyć wobec takiej czynności zamawiającego odwołania. Dotychczasowa linia orzecznicza Krajowej Izby Odwoławczej, dalej KIO, zakładała bowiem, że w takich sytuacjach nie ma podstaw do składania odwołania i odwołania, w których jako podstawę wskazywano wybór najkorzystniejszej oferty wobec zaniechania odrzucenia oferty przez zamawiającego, nie były formalnie rozpoznawane i podlegały odrzuceniu. To się jednak zmieniło.

W przypadku braku wyboru wykonawcy w postępowaniu przetargowym ze względu na odrzucenie wszystkich ofert na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych, dalej p.z.p., zamawiający nie zawsze ma możliwość zaniechania przeprowadzenia kolejnego konkurencyjnego postępowania i udzielenia zamówienia  z wolnej ręki.

Ustawa o drogach publicznych wskazuje, że do zarządcy drogi należy w szczególności wydawanie zezwoleń na zajęcie pasa drogowego i zjazdy z dróg oraz pobierania opłat i kar pieniężnych. Zezwolenie następuję w drodze decyzji administracyjnej (więcej o zajęciu pasa drogowego). Problem może pojawić się, gdy osoba która jest stroną decyzji zmarła albo sprzedała nieruchomość.

W toku realizacji umowy o roboty budowlane bardzo często zdarzają się sytuacje, które zgodnie z umową stanowią podstawę do naliczenia Wykonawcy kary umownej. Zadziwiająco często okazuje się wówczas, że zarówno Wykonawca jak i Zamawiający nie do końca są świadomi tego, jakie są prawne uwarunkowania naliczania, dochodzenia czy rezygnacji z kar umownych. Jedną z instytucji budzących największe wątpliwości jest miarkowanie kary umownej z umowy o roboty budowlane. Aktualnie istnieją mechanizmy prawne, aby miarkowanie kary umownej nie było pozostawione wyłącznie sądowi.

„Mądry Polak po szkodzie”, czyli jak w sytuacji, kiedy konieczne jest przeniesienie pozwolenia na budowę nie wpaść w pułapkę zablokowania realizacji inwestycji. Jeśli jesteś inwestorem, nawet niewielkiego przedsięwzięcia budowlanego, który ma zamiar przejąć od kogoś już realizowaną inwestycję  – ten wpis może być dla Ciebie. Poświęć chwilę na przeczytanie, a może zaoszczędzić sporo czasu i pieniędzy, nie wpadając w pułapkę chciwych współwłaścicieli nieruchomości, na której masz zamiar prowadzić (kontynuować) inwestycję budowlaną. 

Zajęcie pasa drogowego jest częstym problem przy realizacji inwestycji. Pas drogowy drogi publicznej został zdefiniowany w ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych jako wydzielony liniami granicznymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym są zlokalizowane droga oraz obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą. Zgodnie z w/w ustawą zajęcie pasa drogowego na cele niezwiązane z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg wymaga zezwolenia zarządcy drogi, w drodze decyzji administracyjnej.

Wnioski w postępowaniu administracyjnym wnosi się zazwyczaj pisemnie, osobiście, listownie, a czasem i przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej z kwalifikowanym podpisem elektronicznym. A czy w takim razie wniesienie faksem wniosku, podania, odwołania jest dozwolone? I co zrobić, żeby organ nie wzywał do podpisania takiego podania? O tym już poniżej.

W praktyce zdarza się, że wykonawcy, pomimo bardzo jednoznacznych postanowień ustawy – Prawo zamówień publicznych co do sposobów wpłaty wadium w pieniądzu, wpłacają wadium w kasie zamawiającego. Po stronie zamawiających powstaje wówczas dylemat, co zrobić z ofertą, która w pewnym sensie jest zabezpieczona, ale sposób wniesienia wadium budzi zastrzeżenia, a wykonawcy zastanawiają się, czy zamawiający uzna, że wadium zostało skutecznie wniesione.

Etapem poprzedzającym realizację inwestycji budowlanej jest sporządzenie dokumentacji projektowo-kosztorysowej. Jej wykonanie skutkuje powstaniem z mocy ustawy praw autorskich – majątkowych i osobistych. W niniejszym wpisie omówione zostały autorskie prawa osobiste do dokumentacji projektowo-kosztorysowej: kiedy i komu przysługują, jaka jest ich treść, w jaki sposób twórca dokumentacji projektowej może dochodzić ich ochrony oraz jakie jest ich znaczenie dla przebiegu robót budowlanych.

W dzisiejszym krajobrazie w zasadzie nie można uniknąć widoku stacji bazowej telefonii komórkowej. Nierzadko urządzenia te próbują przez inwestorów być usytuowane blisko zabudowy mieszkaniowej nie tylko naruszając walory krajobrazu, ale też wzbudzając wiele kontrowersji i niepokojów okolicznych mieszkańców. Diametralne znaczenie w zakresie możliwości posadowienie stacji ma pojęcie „miejsca dostępnego dla ludności”.

W dniu 18 stycznia 2018 r., na skutek skargi kasacyjnej złożonej przez Kancelarię CASUS IURIS, Sąd Najwyższy wydał precedensowy wyrok dotyczący wniosków o wypłatę odszkodowania za działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne z nieruchomości, której podział dokonany został na wniosek właściciela nieruchomości i których własność przeszła odpowiednio na gminę, powiat, województwo lub Skarb Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości stała się ostateczna. Czy uzgodnienie wysokości odszkodowania za drogę zanim decyzja zatwierdzająca podział stanie się ostateczna będzie od tej pory wiążące dla organów administracji publicznej?

Kodeks cywilny przewiduje szczególną ochronę wynagrodzenia wykonawcy w przypadku umowy o roboty budowlane (gwarancja zapłaty). Może zostać ona udzielona wyłącznie we wskazanych w przepisach formach, a jeżeli inwestor uchyla się od jej przedstawienia, to wykonawca może skorzystać z określonych prawnie środków, o czym piszę w dalszej części artykułu.

Ustawa prawo zamówień publicznych, w art. 145 PZP,  przyznaje inwestorowi uprawnienie do odstąpienia od umowy w przypadku braku interesu publicznego w jej wykonaniu. Jest to specyficzna regulacja, odrębna od tej zawartej w Kodeksie cywilnym [więcej o umownym i ustawowym prawie odstąpienia od umowy].

Od 1 czerwca 2017 r. obowiązują nowe reguły odpowiedzialności Inwestorów i Generalnych Wykonawców za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu wykonanych przez podwykonawców robót budowlanych. Pojawia się zatem pytanie, w jaki sposób nowelizacja Kodeksu cywilnego wpłynęła (i czy w ogóle wpłynęła) na ustawę – Prawo zamówieniach publicznych, a w konsekwencji na sytuację podwykonawcy w zamówieniach publicznych.

W pierwszej części publikacji skupiliśmy się na kwestiach związanych z „obszarem zorganizowanego inwestowania” (OZI) i planem  regulacyjnym, jako „źródłami” umowy urbanistycznej. W tej części omówione zostaną regulacje dotyczą zawarcia umowy urbanistycznej oraz kwestia wpływu, jaki umowa urbanistyczna wywrze na proces budowlany. Jak zobaczymy,  doskonale sprawdzi się tu przysłowie, że „diabeł tkwi w szczegółach” – a w zasadzie na styku (nowelizowanych) przepisów ustawy o planowaniu przestrzennym z  (nowelizowanymi) przepisami ustawy Prawo budowlane.

W dniu 1 czerwca weszła w życie ustawa z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności. Wraz z nowelizacją modyfikacji uległy m.in. reguły odpowiedzialności stron procesu inwestycyjnego określone w art. 647 (1) k.c. W niniejszym wpisie omówione zostały najważniejsze zmiany dotyczące solidarnej odpowiedzialności inwestora oraz generalnego wykonawcy oraz główne założenia, na których zostały one oparte.

Odkąd usunięto dopuszczalność instytucji zamówień dodatkowych z Pzp, nowa konstrukcja (zmiana umowy) wzbudza uzasadnione wątpliwości. Próbując odpowiedzieć, na przynajmniej część z nich, wyjaśniam czym jest ów aneks dopuszczalny w trybie art. 144 ust. 1 pkt 2 Pzp oraz jakie są zasady zmiany umowy w tym trybie.

Zamówienia dodatkowe bezpowrotnie zniknęły z Pzp w czerwcu 2016 r. Sama konstrukcja pozostała, aczkolwiek pod inną formą i nazwą. W artykule przedstawiam na czym polega nowa przesłanka zmiany umowy; w jakich okolicznościach można ją zastosować, i na jakich zasadach.

Zasada swobody umów, wyrażona w art. 353(1) KC, zezwala stronom na uregulowanie w umowie, według ich uznania, kwestii odstąpienia od umowy. [więcej o umownym prawie odstąpienia  od umowy w artykule pn. Odstąpienie od umowy na gruncie Kodeksu cywilnego – umowne prawo odstąpienia]. Jednak nie zawsze strony wprowadzają modyfikacje dotyczące prawa odstąpienia. W takim przypadku zastosowanie znajdzie regulacja KC dotycząca ustawowego prawa odstąpienia od umowy.

Z doświadczenia wiemy, że zdarzają się sytuacje, kiedy Inwestor, pomimo zachowania należytej staranności, nie wie, czy za wykonane roboty budowlane może wypłacić wynagrodzenie Generalnemu Wykonawcy, czy też powinien zapłacić bezpośrednio Podwykonawcy. Dzieje się tak najczęściej wtedy, kiedy pomiędzy Generalnym Wykonawcą a jego zgłoszonym i zaakceptowanym przez Inwestora Podwykonawcą dochodzi do konfliktu, który sprowadza się do tego, że Podwykonawca uważa, że wykonał należycie przedmiot łączącej go z Generalnym Wykonawcą umowy i należy mu się za to wynagrodzenie, a Generalny Wykonawca stoi na stanowisku, że nie ma podstaw do płatności. Konflikt ten prędzej czy później dotrze także do Inwestora, który będzie musiał spróbować rozstrzygnąć, czy są podstawy do bezpośredniej zapłaty na rzecz Podwykonawcy, czy też za wykonane pracy powinien zapłacić Generalnemu Wykonawcy. W tym artykule pokażemy, co może zrobić Inwestor, kiedy nie wie, która ze stron ma rację. W sytuacjach skomplikowanych i niejednoznacznych rozwiązaniem dla Inwestora może być depozyt sądowy.

Aby móc rozpocząć realizację inwestycji budowlanej, konieczne jest sporządzenie dokumentacji projektowo-kosztorysowej, w oparciu o którą będą prowadzone roboty budowlane. Nieodzowną częścią tej dokumentacji, oprócz projektu budowlanego, jest bez wątpienia projekt wykonawczy, który umożliwia faktyczne wykonanie prac budowlanych. Poniżej omówiona została kwestia projektu wykonawczego jako przedmiotu prawa autorskiego.

Może się zdarzyć, iż jedna lub obie strony umowy będą chciały zrezygnować ze skutków zobowiązania. Kodeks cywilny przewiduje umowne oraz ustawowe prawo odstąpienia od umowy. Należy zapamiętać, iż przepisy dotyczące ustawowego prawa odstąpienia od umowy nie mają zastosowania do umownego prawa odstąpienia. Niniejszy artykuł ma na celu przybliżenie instytucji prawa cywilnego – umowne odstąpienie od umowy.

Zamówienie publiczne może zostać udzielone wyłącznie w określonych ustawowo trybach, różniących się od siebie otwartością, konkurencyjnością i negocjacyjnością. Wykonawców zainteresowanych wzięciem udziału w postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego dotyczą przede wszystkim tryby otwarte.

Jak pokazuje praktyka możliwość korzystania przez zamawiających z art. 6a ustawy Prawo zamówień publicznych nie jest wcale oczywista. Zgodnie z art. 6a PZP w przypadku zamówień udzielanych w częściach, do udzielenia zamówienia na daną część zamawiający może stosować przepisy właściwe dla wartości tej części zamówienia, jeżeli jej wartość jest mniejsza niż wyrażona w złotych równowartość kwoty 80 000 euro dla dostaw lub usług oraz 1 000 000 euro dla robót budowlanych, pod warunkiem że łączna wartość tych części wynosi nie więcej niż 20% wartości zamówienia. Co to oznacza?

Oczywiste jest, że każda inwestycja prywatna wiąże się z nawiązaniem przez podmiot prywatny relacji z podmiotami publicznymi. Z jednej strony mamy do czynienia z koniecznością uzyskania niezbędnych decyzji administracyjnych np. decyzje podziałowe, decyzje środowiskowe, pozwolenia na budowę etc., czyli postępowań i relacji o charakterze stricte administracyjnym, których procedura, przesłanki udzielenia decyzji są (przynajmniej w teorii) uregulowane wprost w przepisach prawa. Ten rodzaj relacji pomiędzy podmiotami prywatnymi a publicznymi nie jest bezpośrednim przedmiotem niniejszej publikacji, jednak warto odnotować, że potrzeba przeprowadzenia określonych postępowań administracyjnych może wpływać na konkretne porozumienia inwestycyjne.

Inwestycje budowlane realizowane są na podstawie dokumentacji projektowo-kosztorysowej, w tym projektu budowlanego. Ważną kwestią, która jest przedmiotem zainteresowania ze strony inwestora (ale nie tylko) jest nabycie majątkowych praw autorskich do powyższej dokumentacji. Dokonanie tej czynności, jest konieczne nie tylko ze względu na umożliwienie inwestorowi korzystania z niej, ale również uprawnia go do rozporządzania dokumentacją w zakresie ustalonym w umowie. Nie zawsze jednak wszystkie części dokumentacji projektowej są przedmiotem prawa autorskiego i podlegają ochronie prawnoautorskiej. W takiej sytuacji nie jest konieczne przeniesienie na inwestora praw do całości dokumentacji projektowej. W niniejszym artykule poruszone zostanie zagadnienie: projekt budowlany a prawa autorskie, które zostanie przedstawione w kontekście realizacji inwestycji budowlanej.

Kontrakty budowlane, w których jedną ze stron jest podmiot publiczny, stosunkowo często podlegają reżimowi prawa zamówień publicznych. Kontrahent, jako wykonawca zamówienia publicznego, powinien być świadomy, które przepisów obowiązują i jego (!).

Tekst rozpoczyna cykl artykułów poświęconych regulacjom prawa zamówień publicznych, dotyczących kontrahenta (wykonawcy).

Zakup wymarzonego mieszkania dla wielu kupujących wiąże się z dużym stresem. Nie dość, że sam wybór mieszkania jest czasochłonny i wymaga zarówno dużego zaangażowania, jak i odpowiednich środków finansowych, to jeszcze kupujący musi stawić czoła formalnościom, które z takim zakupem się wiążą, w tym przede wszystkim umowie. Umowa z deweloperem jest najczęściej obszerna, zawiera dodatkowo załączniki i zazwyczaj napisana jest językiem mało zrozumiałym dla większości kupujących. Jak można sobie z nią poradzić?

W trakcie realizacji umowy, w sprawie zamówień publicznych, może się zdarzyć, że Wykonawca nie będzie w stanie zrealizować przedmiotu zamówienia.  Przyczyną tego mogą być różne sytuacje zależne bądź nie od wykonawcy, które mają realny wpływ na jego zobowiązania. Zamawiający, aby zabezpieczyć się przed niewywiązaniem się wykonawcy z umowy, może w umowie zawrzeć klauzulę dotyczącą instytucji wykonawstwa zastępczego. Poniżej opisujemy, czym jest wykonawstwo zastępcze, gdzie zostało uregulowane i w jaki sposób można zmodyfikować tę instytucję.

W dniu 12 lipca 2017 r. weszło w życie Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2017 r. w sprawie użycia środków komunikacji elektronicznej w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego oraz udostępniania i przechowywania dokumentów elektronicznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1320 j.t.), uchwalone na podstawie art. 10g ustawy PZP.  Na czym polegać ma elektronizacja zamówień publicznych, wskazujemy poniżej.

W przypadku zamówień publicznych projekty wykonawcze są elementem szczególnie „wrażliwym”, gdyż jako podstawowy element opisu przedmiotu zamówienia ich zmiany bardzo często mogą wpływać na roboty wykonawcy, a w konsekwencji mogą prowadzić do konieczności zmiany wynagrodzenia Wykonawcy.

Jak wskazywano we wcześniejszej publikacji o projekcie budowlanym , zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 1) Prawa budowlanego do obowiązków inwestora należy zorganizowanie procesu budowy, z uwzględnieniem zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, a w szczególności zapewnienie :  opracowania projektu budowlanego i, stosownie do potrzeb, innych projektów. Podobnie powołane rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa  i Gospodarki Morskiej  z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (tekst jednolity Dz.U. 2012 poz. 462) stanowi o tym (§1), że projekt budowlany stanowi podstawę do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę,  nie ograniczając zakresu opracowań projektowych w stadiach poprzedzających opracowanie projektu budowlanego, wykonywanych równocześnie, w szczególności projektu technologicznego oraz na potrzeby związane z wykonywaniem robót budowlanych.

Niedawno pewna osoba funkcyjna z ramienia zamawiającego stwierdziła, że interpretacje dotyczące zakresu udostępnianej informacji publicznej  doprowadzą do tego, że jak on sobie coś zanotuje na kartce w trakcie Rady Budowy,  a wykonawca to zauważy, to na wniosek wykonawcy będzie musiał udostępnić swoją kartkę, nawet jeżeli w notatce będą błędy ortograficzne.

Zarówno wśród Zamawiających publicznych jak i wśród Wykonawców dosyć powszechny jest pogląd, że, wszystkie dokumenty dotyczące inwestycji publicznej winny być przez publicznego Zamawiającego udostępniane na wniosek zainteresowanego podmiotu.  Często nawet sami prawnicy zamawiających stwierdzają, że dla spokoju lepiej wszystko udostępniać.  Stanowisko takie nie jest w pełni prawidłowe. O ile bowiem nie ma wątpliwości, że udostępnieniu podlegają „dokumenty urzędowe”, o tyle nie dotyczy to pewnej kategorii dokumentów, określanych jako „dokumenty wewnętrzne”.

27 kwietnia 2017 r. Prezydent podpisał ustawę z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności (druk nr 1185). Zgodnie z uzasadnieniem podstawowym celem regulacji jest wzmocnienie praw i gwarancji dla wierzycieli, w szczególności będących przedsiębiorcami z sektora MŚP.

Wśród wielu regulacji tej ustawy mających na celu zapobieganie zatorom płatniczym , w szczególności poprzez ułatwienie dochodzenia wierzytelności, są m.in. zmiany w ustawach :

• z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 168 oraz z 2016 r. poz. 1020, 1250 i 1920)
• z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1870 i 1940)

W projekcie uzasadnienia ustawy stwierdza się otwarcie, że postawa podmiotów publicznych istotnie przyczynia się do zaistnienia niekorzystnych sytuacji w rozliczeniach z podmiotami prywatnymi. Stwierdza się bowiem że podmioty dysponujące środkami publicznymi, często z obawy przed zarzutem nienależytej dbałości o finanse publiczne, nie korzystają z możliwości zakończenia sporu w drodze ugody i prowadzą spór aż do wyczerpania wszystkich dostępnych środków zaskarżenia. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest niewłaściwe podejście do zasad gospodarowania środkami publicznymi, zakładające, że w każdej sprawie spór musi zostać rozstrzygnięty w drodze wyroku przez sąd powszechny albo arbitrażowy.

Przepisy prawa nie przesądzają o tym, jak szczegółowy winien być projekt budowlany. Zakres i treść projektu budowlanego powinny być dostosowane do specyfiki i charakteru obiektu oraz stopnia skomplikowania robót budowlanych. W konsekwencji w obrocie występują zarówno projekty budowlane o bardzo dużym stopniu ogólności,  jak i  projekty budowlane o bardzo dużym stopniu szczegółowości. Dodatkowo w przypadku niektórych inwestycji, stopień ogólności projektu budowlanego może wcale nie być przeszkodą dla realizacji bezpośrednio na jego podstawie robót budowlanych, jednakże dotyczy to raczej prostszych i standardowych inwestycji i obiektów. Zatem stopień szczegółowości projektu budowlanego często narzuca jednostce projektowania zainteresowany inwestor, choć niekiedy organy administracji architektoniczno-budowlanej wymagają (w dużej mierze na podstawie własnych ocen), uszczegółowienia składanych do nich projektów budowlanych.   Z drugiej strony uzyskanie decyzji pozwolenia na budowę  wcale nie musi być równoznaczne z tym, że zatwierdzony projekt budowlany (zawarte w nim rozwiązania) jest pod względem technicznym poprawny.

Porozumienie inwestycyjne zawierane pomiędzy podmiotem publicznym i prywatnym w związku z planowaną inwestycją prywatną jest bardzo wygodnym narzędziem transparentnego uregulowania wzajemnych ustaleń, a często również zobowiązań, związanych z realizacją takiej inwestycji.  Przy właściwym podejściu obu partnerów (bo takie określenie stron uważamy za najlepiej oddające istotę porozumienia inwestycyjnego), zrozumieniu wzajemnych  interesów i ograniczeń, porozumienie inwestycyjne przynosi oczywiste korzyści dla obu podmiotów.

W aktualnym stanie prawnym Wykonawcy, w postępowaniach, których wartość jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 Prawa zamówień publicznych, dalej PZP, obowiązani są dołączyć do oferty lub wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu aktualne na dzień składania ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu oświadczenie składane w formie jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia (JEDZ), stanowiące wstępne potwierdzenie, że nie podlega on wykluczeniu oraz spełnia warunki udziału w postępowaniu oraz że spełnia kryteria selekcji.

W praktyce, po stronie Wykonawców ubiegających się o zamówienie, pojawiają się niekiedy wątpliwości, czy na pytania ujęte w Części III JEDZ (podstawy wykluczenia Wykonawcy), lit. C, Wykonawca zobowiązany jest do udzielania odpowiedzi zgodnie literalnym brzmieniem pytań, czy też powinien udzielić na nie odpowiedzi z uwzględnieniem przesłanek wskazanych w art. 24 ust. 5 pkt 2 i 4 ustawy PZP, jako obowiązujących w polskim systemie prawnym fakultatywnych przesłanek wykluczenia Wykonawcy z postępowania przetargowego. Pytanie to jest tym bardziej zasadne, że w zależności od zaistniałego stanu faktycznego i przyjętej interpretacji, możliwe będą różne odpowiedzi Wykonawcy dotyczące wystąpienia po jego stronie bądź braku przesłanek wykluczenia.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych z dnia 22 czerwca 2016 r. nakłada na zamawiających obowiązek określania w opisie przedmiotu zamówienia na roboty budowlane lub usługi następującego wymogu spoczywającego na wykonawcach lub podwykonawcach – zatrudnianie na podstawie umowy o pracę osób wykonujących, w zakresie realizacji zamówienia, wskazane przez zamawiającego czynności, w sytuacji gdy czynności te polegają na wykonywaniu pracy w myśl art. 22 § 1 Kodeksu pracy. W praktyce wymóg ten, wobec jego ogólnego brzmienia, nastręcza trudności zamawiającym, którzy z jednej strony nie wiedzą, na ile szczegółowo powinni opisywać te czynności a z drugiej strony, w jaki sposób mogą żądać od wykonawców dokumentowania przez wykonawców lub podwykonawców zatrudnienia osób. W związku z różnymi stanowiskami w tym zakresie w dniu 28 kwietnia 2017 r. została wydana opinia dotycząca art. 29 ust. 3a ustawy Prawo zamówień publicznych uwzględniająca wspólne stanowisko Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych oraz Generalnego Inspektora Danych Osobowych, która może być pomocną wskazówka dla zamawiających.